Mara Literature a bohna cha Thyutliazy maophaohna a cha – JB. Khaisia

Machâ JB. Khaisia (middle)

SIAHA, 18.12.2012 – ‘Mara Literature’ a boh thei nawpa ta, Mara Missionary hmiatua chaipa Rev. R.A. Lorrain ta Ko 1907 tawhta hmah vaw la pathao ha ta, cha a hmahla chiepa pamih pathawh via awpa ta, MADC liata nopawpazy nata ECM nopawpazy ta Ko 1987 liata “Mara Literature Board” tahpa yzie hnei viapa ta vaw siekhei ei ta, Puhpa A. Zakia, Head Teacher Gov’t Primary School Siaha Vaihpi (Retired), National Awardee ta, ryutlohpa Mara Reih Grammar pha ngasapa taih miah a vaw taopa hapa a cha. Marapa sawzy pi ta, eima Missionary novah nawh nata MADC nopawpa sahlaozy nata ECM nopawpazy lata alyna bie reih awpa a thata eima bahpa ta ei pahno.

Chadei cha leipa ta, Ko 2001 liana khata, Puhpa Dr. S. Hrachu, Head Teacher, Gov’t Primary School, Chhaolo (Retired) ‘The Father of Mara Literature’, ta ngatlah a chapa hma lahpa ta, ‘Mara Literature Committee’ tahpa ta, tahmano ta MADC liata Education Executive a patupa Puhpa N. Zakhai, New Colony-O liata paduapa cha ta, Puhpa N. Zakhai he Patron member a cha tua chaipa ta a vaw cha. Marapa sawzy hry ta cha, Puhpa A. Zakia, Siaha Vaihpi (The Builder of Mara Literature ta nga tlah chapa) nata Puhpa Dr. S. Hrachu zy he Mara Reih pabohsana rai a hria chaituhpazy ama cha tah thei awpazy cha ama cha.

Tahma liata ei reikhoh chaipa cha, eima Missionary hmiatua penawh zy nata, MADC nata ECM nopaw penawhzy ta, Mara Literature a boh thei nawpa nata hmasie lyma thei nawpa ta a thaby ama pathaopa dei cha leipa ta, a khophie taih miah ama vawchhih (tlokhei) hapa cha ta, a chhana (hlaotlohna rah) tlo awpa deikua cha, thyutliapazy liata a pahniehpa ta a cha.

Chhituhpa Mawsi cha a vaw macha kawba vata Izarel sawzy cha Kana rah tlo thei (a ngiathei) khao leipa ta, a raihria chabahpa pazao awpa ta thyutliapa Zawsua hnohta maophaona piepa a chapa hawhta, tanoh daihti lia chhao he Mara Literature a bohna nata hmasiena cha thyutliapazy maophaona a cha tahpa eima pahno awpa he ei khoh chaipa a cha.

Keimo Mara Thyutlia sahlaozy pi ta a y chakhyh theipa cha khao mapi.

Chhituhpa hmiatuapa sahlao Dr. S. Hrachu zy, Machâ A. Zakia zy nata nôpaw thokhapa zy vaw macha haba ei ta, chavata ama raihria chaichamah (Chhahchabah) pazao awpata keimo, Marapa Thyutlia sahlaozy peimawh pi ta, a ei viapa ta, Thyutlia saw cha a thai sahlao chhochhi ta cha, rah kawh via pazy duasu nata reikah hropazy a chu hluh ta, eima reih (Mara Literature) a boh nawpa nata laiseih via lyma nawpa he, eima paloruhpa liata lai chai ba sala tahpa ei khoh chaipa a vaw cha.

Mara Thyutlia zy, Mara literature a boh nawpa pachana liata ahra ba suh vy.

Chihro, phohro reih ta, disaopa (assimilate) eima cha pathlei aw tahpa he chi a chhih kaw he zaw; pachatua u, eima rah (Mararah) nata eima khihpi (Siaha) zy he chihro, phohropazy ta, nohto, thlato, koto ta, miah baichhi ngapazy he, noh (hnoh la) via liata cha, eima reih a padahsa tuhpa lata a vaw cha thei awpa chata, tahma chhao he, eima khihpi Siaha liata English medium School a vaw hluhpa he, apha kaw no ta eima saw nawhzy ta, Mara reih rohzie nata reizie dopa apahnopa ama soh kaw bapa ta a la.

Chavata, thua cha mei iapa liata rao ei ta, a saih (A sah) ngano ta syulo ta phy nao ta, a vaw chakua tawhta phy arupa hawhta, reih (Literature) chhao he daihti ryhpa liata, avaw boh thei nawpa nata laiseih nawpa ta hria chatlie thei awpa he a peimawh kawpa a cha.

Chavata Mara leilo saw (Sons of the Soil) zy pi ta, naino so leipata, eima su chyu liata eima reih a bohna nata laiseihna eima pacha peimawh awpa he a byuh kawpa ta ei pahno. Duhsaw (Lohcha khaima) tahpa ta eima chhohmo phaichai khiatala, eima reih he disaopa cha awta, Mararah he, “DISAOPA RAH” lata acha tlamaw aw tahpa he, kha pahno thlah ha suh vy.

[He article pha kawpa he Machâ JB. Khaisia, New Colony-III, Siaha ta a rohpa châ ta, târi 18.12.2012 liata Siaha Herald Newspaper (defunct) liata papua tuapa a châ.]

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *